„Szanowni Państwo!
Dwieście lat temu w Wilnie zostały wydane Ballady i romanse Adama Mickiewicza – zbiór poezji, który zapoczątkował w Polsce romantyzm. Młodzieńcze, a jednocześnie bardzo dojrzałe wiersze okazały się przełomowe i dzisiaj trudno wyobrazić sobie bez nich dalsze dzieje naszej literatury. Romantyczność, Świtezianka, Powrót taty, Pani Twardowska i inne niezapomniane utwory tego cyklu od dziesiątków lat łączą pokolenia Polaków. Zachwycają wyjątkową aurą, niezrównanymi opisami natury i mądrą prawdą, że świat musi być sprawiedliwy, dobro nagrodzone, a zło ukarane. Niezwykła wrażliwość, wspaniałe wyczucie języka i wyobraźnia genialnego poety sprawiły, że Ballady i romanse są esencją polskiego romantyzmu.
Romantyzm to istota polskości i fundament nowoczesnej tożsamości naszego narodu. To epoka zmagań z zaborcą, utrwalona w biografii Adama Mickiewicza oraz tych wszystkich polskich patriotów, uczestników tajnych stowarzyszeń i powstań, działaczy emigracyjnych i spiskowców, którzy na różne sposoby, w kraju i na obczyźnie, czynem i słowem toczyli bój o suwerenną Rzeczpospolitą. Powstało wówczas głośne hasło „za naszą i waszą wolność”, które wciąż jest uniwersalnym zawołaniem narodów walczących o niepodległość.”
(fragment listu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy na Narodowe Czytanie 2022)
14 września 2022 roku Biblioteka Publiczna Gminy Zamość z/s w Mokrem po raz dziewiąty włączyła się w ogólnopolską akcję Narodowe Czytanie. Spotkanie rozpoczęliśmy odczytaniem listu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, który wprowadził nas w atmosferę „Ballad i romansów” Adama Mickiewicz. Dekoracja przygotowana przez panie bibliotekarki dopełniła tajemniczości, ludowości i ballad, czyli: salonik naszego wieszcza oraz Świtezianka wyłaniająca się z pobliskich moczarów.
Do uczestnictwa w Narodowym czytaniu w tym roku zaprosiliśmy Szkoły Podstawowe z Lipska, Pniówka, Białowoli i Mokrego reprezentowane przez grono uczniów i nauczycieli Panią Monikę Ścibak, Pana Mirosława Trześniowskiego, Sabinę Proć i Jadwigę Konopka. Młodzież odczytała z tomiku Ballad i romansów Adama Mickiewicza: Romantyczność, Pani Twardowska, Powrót taty i Świteziankę. Ze Szkoły Podstawowej w Lipsku czytały: Paulina Łapa, Agata Łapa i Natalia Stręciwilk. Ze Szkoły Podstawowej w Pniówku czytali: Weronika Bochenko, Klaudia Puchacz, i Marcel Gmitrzuk. Ze Szkoły Podstawowej w Białowoli czytały Emilia Pupiec, Maria Głowacka oraz ze Szkoły Podstawowej w Mokrem czytali: Aleksandra Bondyra, Lena Płoszaj, Amelia Sierak i Ignacy Pitwała. Strofy naszego wieszcza są wciąż aktualne i pozwalają kształtować wciąż nowe pokolenia: „Miej serce i patrzaj w serce”, czy „Nie masz zbrodni bez kary”, to prawdy życiowe, którymi zawsze warto się kierować, o których zawsze trzeba pamiętać.
Narodowe czytanie 2022 roku było już dziewiątą edycją organizowaną przez bibliotekę. I jak zwykle w naszą akcję włączyli członkowie Dyskusyjnego Klubu Książki, czytelnicy, klub Seniora Susełki, sympatycy i przyjaciele biblioteki. Czytali również Danuta Zwolińska pracownik Książnicy Zamojskiej, Grzegorz Antoniuk, sołtys sołectwa Mokre oraz Bartek Pikuziński, sekretarz Forum Samorządowego, Pani Anna Zgnilec, Pani Wiesława Targosz – Buczek i Pani Danuta Łyś. Przeczytaliśmy m. in.: Wiersz „Pierwiosnek”, który otwiera debiutancki zbiór Adama Mickiewicza, zatytułowany „Ballady i romanse”. Utwór symbolizuje więc nie tylko narodziny nowej poezji, ale też epoki romantyzmu w polskiej literaturze. Autor posłużył się metaforą kwiatu, który jako pierwszy rozkwita, gdy kończy się zima. Kolejny wiersz to „Kurhanek Maryli”, romans, opowiadający o uczuciach trzech osób, rozpaczających po śmierci młodej dziewczyny – Maryli. Sytuacja została osadzona w realiach litewskiej wsi. Natomiast „Rybka” to ballada o zbrodni uwiedzenia. Wiejska dziewczyna, piękna lecz naiwna, została uwiedziona przez młodego panicza, który obiecywał jej małżeństwo. Jednak porzucił Krysię i ożenił się z kobietą równego sobie stanu, bogatą księżną. Efektem romansu Krysi z paniczem było nieślubne dziecko.
Na zakończenie przeczytaliśmy wiersz „Dudarz”, który zamyka zbiór „Ballady i romanse”, wydany w 1822 roku. Opowiada historię nieszczęśliwie zakochanego Pasterza, który do śmierci nie zapomniał o swojej ukochanej. Tytułowy Dudziarz staje się pośrednikiem między światem żywych i umarłych. Podstawowym celem akcji jest popularyzacja czytelnictwa, zwrócenie uwagi na potrzebę dbałości o polszczyznę oraz wzmocnienie poczucia wspólnej tożsamości.
Dziękuję wszystkim, tym dla których czytanie i obcowanie z literaturą jest sprawą najważniejszą, którzy włączyli się aktywnie w Narodowe czytanie i już dziś zapraszam do przyszłorocznej edycji akcji, będziemy czytać „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej.
Elżbieta Stankiewicz
